Ben je leerkracht in groep 2? Of ben je ouder van een kleuter die na de zomer naar groep 3 zal gaan? Lees dan deze blog over de fijne motoriek van kleuters. En over schrijfrijpheid en hoe je die kunt stimuleren.
Fijne motoriek van kleuters
Het bewegen met de vingers en handen wordt de fijne motoriek genoemd. De fijne motoriek heb je nodig bij heel veel dagelijkse taken. Een rits dichtdoen, de dop van een flesje open draaien of een boterham smeren. En natuurlijk bij kleuren, tekenen en schrijven. De meeste kleuters ontwikkelen hun fijne motoriek spelenderwijs en groeien in de kleuterjaren toe naar schrijfrijpheid. Die schrijfrijpheid is nodig bij de start in groep 3, om mee te kunnen komen bij het leren schrijven.
Wat merk je als de fijne motoriek van een kleuter in groep 2 wat achter blijft?
- het kind wisselt nog van voorkeurshand bij het kleuren en tekenen
- op tekeningen zie je grote figuren, die moeilijk herkenbaar zijn
- kleurplaten worden nog krassend ingekleurd en het kind kleurt nog vaak buiten de lijnen
- het kind maakt de kleur bewegingen vanuit de schouder of vanuit de elleboog
- het kind kan een potlood nog niet met de toppen van duim, wijsvinger en middelvinger vasthouden en sturen
- het kind heeft moeite met spelen of bouwen met kleine materialen
- knippen gaat lastig
- het dichtdoen van de rits of de knopen van een jas lukt nog niet
Hoe kun je de ontwikkeling van de fijne motoriek stimuleren?
Om de fijne motoriek te ontwikkelen is het belangrijk om veel te oefenen. Bijvoorbeeld door regelmatig te kleuren, te tekenen en te knutselen. Of door met kleine materialen te spelen. Daarbij kun je denken aan constructiemateriaal zoals Lego of K’nex. Kralen rijgen of werken met strijkkralen kun je ze ook laten doen. Klei kneden en er dan kleine balletjes van draaien is ook een goede oefening. https://www.webshopfijnemotoriek.nl/ Munten oppakken van tafel en in een spaarpot stoppen is ook leuk.
In de dagelijkse taken thuis kan een kind ook oefenen met de fijne motoriek. Laat een kind bijvoorbeeld zelf het boterkuipje open maken en een boterham smeren. De kraan zelf open en dicht doen of zelf de sluitingen van kleding hanteren.
Probeer aan te sluiten bij de interesse van het kind om spelenderwijs te oefenen. Bouw bijvoorbeeld samen een garage van blokjes met een kind dat graag met auto’s speelt. Of een hokje voor een speelgoeddiertje. Kies een kleurplaat met een favoriet thema. https://www.kribbelkrabbel.nl/ Ga een cake versieren met kleine snoepjes en stukjes dropveter die het kind zelf kan knippen.
Wat doe je als de schrijfrijpheid niet vanzelf ontstaat?
Als je twijfelt over de fijne motoriek van een kleuter is het belangrijk dat leerkracht en ouder(s) dit met elkaar bespreken. Voor kleuters in het laatste half jaar van groep 2 kan een ergotherapeut ingeschakeld worden om in de klas bij het kind een test af te nemen. Deze test heet de WRITIC en meet of een kind klaar is om te leren schrijven. Bij de test worden verschillende teken- en kleurwerkjes gedaan en na afloop gescoord. Na een lage score geeft de ergotherapeut gericht advies aan leerkracht en ouder(s) om de ontwikkeling van de fijne motoriek te stimuleren. Bij een zeer lage score kan daarnaast ook een korte periode ergotherapie worden ingezet om individueel met het kind te oefenen. Ouders kunnen hun kind hiervoor aanmelden bij Door ergotherapie. Soms gebeurt dit ook op aanraden van de leerkracht. Als je als ouder of als leerkracht meer informatie wilt over de WRITIC neem dan gerust contact op!
Van Hartingsveldt M, De Vries L. Klaar om te schrijven? Writing Readiness Inventory Tool In Context (WRITIC) theorie-assessment-advies. Hogeschool van Amsterdam, 2016.