Als een kind niet goed mee kan komen op school hoor je ook steeds vaker dat er iets aan de hand is met zijn of haar “executieve functies”. In deze blog een korte uitleg over wat er onder de executieve functies valt en waar je die voor nodig hebt.
Wat zijn executieve functies?
Executieve functies gebruik je om activiteiten te plannen en uit te voeren. En om je gedrag te reguleren. Het gaat om processen in de hersenen die het bijvoorbeeld mogelijk maken om je aandacht te richten, op tijd te komen, huiswerk te maken en niet overstuur te raken als een plan niet doorgaat. Het gaat om functies van de hersenen die een kind nodig heeft om te kunnen leren op school en om zelfstandig te worden.
Wat zie je bij een kind met zwakke executieve functies?
Een paar voorbeelden van gedrag dat je ziet bij kinderen met een of meer zwakke executieve functies:
- moeite om de aandacht te richten
- niet kunnen wachten of meteen gaan slaan bij een klein ruzietje
- vaak spullen kwijtraken
- moeite met starten met een taak of met het volhouden ervan
- nooit op tijd komen of te laat beginnen aan huiswerk
- geen plan kunnen bedenken om een opdracht uit te voeren
- niet zonder overstuur te raken kunnen aanpassen aan veranderingen
Hoe ontwikkelen executieve functies zich?
De executieve functies ontwikkelen zich vanaf ongeveer 6 maanden tot in de jongvolwassen leeftijd. Een kind leert zijn of haar gedrag te sturen door ervaringen op te doen. Wat werkt goed en wat niet? Een jong kind zal daar niet uit zichzelf bij stil staan. De volwassenen in de omgeving van het kind zijn daarbij heel belangrijk.
Als ouder kun je je kind helpen om steeds zelfstandiger te worden. Dit doe je bijvoorbeeld door vragen te stellen of uitleg te geven. Of door je kind te helpen bij hoe het een ruzie oplost. Ook kun je met je kind strategieën oefenen, zoals een vaste volgorde in de ochtend. Of met een stappenplan voor het opruimen van de eigen kamer.
Het kan daarbij helpen als je weet welke executieve functies van je kind wat zwakker zijn, zodat je daar wat extra ondersteuning geeft. Ook voor de leerkracht kan het fijn zijn om daar zicht op te hebben.
Waar vind je meer informatie?
In deze blog is gebruik gemaakt van het boek: Slim maar…. (help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken) Van Peg Dawson en Richard Guare. In dit boek vind je veel informatie over de executieve functies en een aantal vragenlijsten om de sterke en zwakke kanten van je kind (en van jezelf) te bepalen. Ook staan er veel tips in om specifieke executieve functies te versterken.